Het coronavirus en de financiële markten: de centrale banken en overheden in actie

De afgelopen week schakelden wereldwijd zeer veel centrale banken een aantal versnellingen hoger in hun steun aan de financiële markten en de economie. 

• Federal Reserve (Amerikaanse centrale bank): 
  • Renteverlaging naar bijna 0 %: afgelopen zondag verlaagde de Federal Reserve de rente in één stap van een target range van 1 % - 1,25 % naar 0 % - 0,25 %.
  • Een nieuw QE-programma (= Quantitative Easing, versoepeling monetaire beleid): de Fed zal in de komende maanden opnieuw voor minstens $ 700 miljard obligaties opkopen. 
  • Discount window aan zeer lage rentevoeten: laat banken toe om aan zeer goedkope tarieven fondsen te lenen van de Fed op korte termijn.
  • Goedkopere dollar liquidity swaps met andere centrale banken moeten ervoor zorgen dat er wereldwijd meer dan voldoende dollars in omloop zijn om aan de vraag te voldoen.
  • De Fed begon afgelopen dinsdag ook opnieuw kortetermijnschuldpapier te kopen direct van Amerikaanse bedrijven. 
• Europese Centrale Bank: 
  • Verhoging van het bestaande Quantitative Easing-programma (= versoepeling monetaire beleid) met 750 miljard euro met een focus op bedrijfsobligaties.
  • Europese banken kunnen lenen bij de ECB aan -0,75 %, zeer goedkope financiering die dan gebruikt kan worden door de banken om leningen te verstrekken.
  • Extra aankopen van Italiaanse overheidsobligaties (woensdagavond)
  • Aankondiging dat ze soepel zullen zijn in de implementatie van de kapitaalsvereisten voor de banken
• Bank of Engeland: 
  • Verlaging van de rentevoet naar een historisch dieptepunt van 0,25 %
  • Nieuwe leningsfaciliteit voor kleine en middelgrote ondernemingen
• Bank of Japan
  • Verdubbeling van de maandelijkse aandelen aankopen
  • Eenjarige nulprocentleningen voor financiële instellingen
• Bank of Australia
  • Renteverlaging tot 0,25 % (all-time low)
  • Quantitative Easing-programma (versoepeling monetaire beleid) opstarten door aankopen te doen op de secundaire markt.

Het is duidelijk dat centrale banken er alles aan zullen doen binnen hun mogelijkheden om de economie en de financiële markten te ondersteunen wanneer de paniek rond het coronavirus ophoudt. Maar daar wringt nu net het schoentje: zolang de paniek aanhoudt, hebben de maatregelen van de centrale banken weinig impact. De centrale banken zorgen er vooral voor dat lenen spotgoedkoop wordt. Maar zolang bedrijven stilliggen en mensen (tijdelijk) werkloos thuisblijven en de paniek welig blijft tieren, zullen die uitzonderlijke maatregelen zeer weinig gebruikt worden.

Hier kunnen de overheden een belangrijke rol spelen. Overheden moeten ervoor zorgen dat de bedrijven die nu noodgedwongen stilliggen niet in de financiële problemen komen. Dat kan bijvoorbeeld door onmiddellijke belastingverminderingen, financiële compensatie voor gesloten bedrijven, liquiditeitsvoorzieningen enzovoort. Ook zal de overheid steun moeten bieden aan de mensen die noodgedwongen (tijdelijk) werkloos zijn. Dankzij bijvoorbeeld cashbetalingen aan deze werklozen, zonder de standaard lange wachttijden en hopen administratie die hieraan vasthangen. Zo kunnen deze mensen blijven consumeren zodat we hier niet weer een extra rem op de economie krijgen.

Ook hier lijkt het erop dat de overheden de juiste stappen aan het nemen zijn:

• Italië heeft een reddingspakket opgezet van 25 miljard euro. Dat zal gebruikt worden om onder meer 500 euro per persoon te betalen aan de zelfstandigen, steun voor KMO’s, cash bonussen voor mensen die blijven werken tijdens de lockdown en extra financiering voor het gezondheidssysteem. Verder gaat Italië ook leningen garanderen van haar ondernemingen die geraakt worden door de crisis.
• Spanje kondigde dan weer voor 100 miljard euro staatsgaranties op leningen van getroffen ondernemingen aan en 17 miljard euro andere steun zoals een moratorium op het afbetalen van de hypotheek en de facturen van de nutsvoorzieningen voor mensen die geraakt zijn. Het wordt ook mogelijk om mensen tijdelijk niet te laten werken zonder dat ze ontslagen moeten worden en in tussentijd zullen deze tijdelijke werklozen wel kunnen genieten van financiële compensatie.
• Duitsland heeft 500 miljard euro beschikbaar gesteld voor leningen aan ondernemingen die geraakt worden door de crisis. Ze bereiden ook hun systeem van werkloosheidsvergoedingen voor tijdelijke werklozen uit.
• In de Verenigde Staten heeft Trump woensdagavond een ‘relief bill’ ondertekend. Dit hulppakket geeft werknemers van bedrijven met minder dan 500 werknemers tot 12 weken betaald gezins- en ziekteverlof om problemen gerelateerd aan het virus op te lossen.
  En er is meer onderweg volgens Trump:
  • 500 miljard dollar aan helikoptergeld voor Amerikaanse consumenten
  • 50 miljard dollar aan leningen voor de luchtvaartsector
  • 150 miljard dollar voor de ergst getroffen sectoren van de economie

Deze voorstellen liggen nu bij het congres, maar wie gaat dit voorstel afwijzen in deze ongeziene tijden?

Ook de democraten hebben voorstellen op tafel gelegd, die wel nog goedgekeurd moeten worden:

• Tenminste 2000 dollar wordt betaald aan alle volwassenen en 1000 dollar voor elk kind zolang de crisis duurt.
• Alle kredietbetalingen voor consumenten en kleine bedrijven zouden worden opgeschort.
• 5 miljard voor daklozen, 10 miljard aan subsidies voor gemeenschappen, uitstel van betaling voor hypotheken op huurwoningen (terwijl de huur wordt opgeschort).

Als al deze maatregelen worden uitgevoerd kunnen overheden zich focussen op het bestrijden van het virus en hoeven we ons minder zorgen te maken over de economische gevolgen. Zo zal de vrees bij de bevolking en beleggers gaan liggen en kunnen we op weg gaan om 2020 toch nog mooi af te sluiten.

Al deze fiscale en monetaire steun zullen echter pas hun volle nut bewijzen wanneer we de verspreiding van het virus zelf onder controle krijgen. Zolang dat niet het geval is en het aantal nieuwe besmette patiënten blijft toenemen van dag tot dag, zoals we vandaag zien in Europa en de Verenigde Staten, zullen de beurzen zeer volatiel blijven en de paniek groot.

Opbeurend nieuws kwam er wel van China. Het virus begon daar en is er nu ook onder controle. De onderstaande grafiek toont duidelijk aan dat als we de nodige maatregelen qua social distancing invoeren, we het aantal zieke mensen terug onder controle krijgen. Als we dit patroon binnenkort ook in Italië zien, kunnen we ervan uit beginnen te gaan dat tegen midden mei de ziekte in Europa onder controle kan zijn.

Het is daarom dus essentieel dat de in Europa opgelegde lockdowns en maatregelen van social distancing goed nageleefd worden. Voeg daarbij het verstrijken van de tijd en hopelijk een verbetering van het weer, en dan zullen we de verdere verspreiding van het virus onder controle krijgen. Dit zal het moment zijn dat de fiscale en monetaire maatregelen hun werk kunnen beginnen te doen en we een heropleving van de economie zullen zien. Tot dan zal het waarschijnlijk zweten blijven voor ons, beleggers.

Gezien de aanhoudende onzekerheid en de onwaarschijnlijkheid dat de verspreiding van het virus op korte termijn een halt toegeroepen kan worden, hebben wij besloten om ons onderwogen te positioneren op aandelen. In alle kernfondsen werd het aandelengewicht verlaagd. Dat deden we op een snelle en efficiënte manier door ETF’s (= exchange traded fund) en futures (=een afgeleid product)  te verkopen op Amerikaanse en Europese aandelen.

In de aandelenportefeuille behouden we onze focus op die sectoren die op termijn waarschijnlijk het meest gaan profiteren van deze crisis. Denk maar aan de gezondheidssector (het vergrijzingsthema), waar we toch extra grote investeringen verwachten door het trauma dat dit virus nu creëert. Het zullen ook deze bedrijven zijn die moeten komen met de echte oplossing voor dit virus: een vaccin. Robotica & automatisering: het huidige stilleggen van bedrijven en de onderbrekingen in het wereldwijde productieproces zullen de investeringen in automatisering nog versterken. En cyber security: mensen werken en leven nu nog meer online, het zal dus nog belangrijker worden om ons te beschermen tegen toekomstige online virussen en andere bedreigingen. We blijven tegelijkertijd de zwaarst getroffen sectoren mijden, zo hebben wij bijna geen blootstelling naar de reisindustrie, de olie-industrie en de banken.

Op geografisch gebied hebben we besloten om onze focus nog meer te verleggen naar onze favoriete opkomende markten: China & India. In China is het virus al onder controle en kan, dankzij de nodige overheidssteun, het economisch herstel beginnen. India is als land veel minder afhankelijk van de wereldeconomie en blijft voorlopig gespaard van een grootschalige uitbraak van het coronavirus. Komt dit misschien door het warmere en vochtigere klimaat?

Binnen de obligaties hebben we besloten om onze blootstelling naar Amerikaanse obligaties te verminderen. Hoofdzakelijk bij bedrijfsobligaties omdat we hier denken dat er verschillende bedrijven een ratingverlaging zullen krijgen. Gezien de moeilijkere economische omstandigheden is de kans groot dat de grote ratingbedrijven strengere maatstaven zullen hanteren en veel bedrijven hun rating verlagen. Dit kan leiden tot gedwongen verkopen in deze obligaties en dus extra druk op de prijzen zetten. Daarom hebben we besloten om deze af te bouwen.

We hebben ook een sterke rentedaling gezien in Amerika, door de acties van de Amerikaanse centrale bank. Hierdoor is het aanhouden van Amerikaanse overheidsobligaties in vergelijking met Europese minder aantrekkelijk geworden, zeker op de korte looptijden. Voeg daarbij het feit dat de dollar nog versterkt is, in tegenstelling tot wat we zouden verwachten met de daling van het renteverschil tussen de Verenigde Staten en Europa. Daarom hebben we ook Amerikaanse overheidsobligaties verkocht en onze blootstelling naar de dollar in totaliteit verlaagd.

Al deze verkopen van aandelen, bedrijfsobligaties en overheidsobligaties werden niet geherinvesteerd, maar aangehouden in cash. Cash is ook een ‘veilige haven’ vandaag de dag. Het aanhouden van cash geeft ons ook de mogelijkheid om snel te herinvesteren wanneer de situatie verandert.