May the force be with us

Naar eigen zeggen zijn het experten, de lieden die in willekeurige verfspatten op een canvas een baanbrekend kunstwerk met een diepere betekenis weten te ontwaren. We laten hun het voordeel van de twijfel. Maar ergens wensen we toch een grens te trekken en die wordt overschreden wanneer men een doordachte strategie meent te bespeuren in de Amerikaanse aanpak van wat ooit moet leiden tot vredesonderhandelingen met de Russische leider. Een onsamenhangende reeks van eigengereide oprispingen, lukraak afgevuurd als ongeleide projectielen op de verkeerde vijand.

Misschien hoopt men zo de onderhandelingspartner te verwarren, maar achter de muren van het Kremlin is men wel wat meer gewend. Door meteen verregaand tegemoet te komen aan het Russische verlanglijstje (en zelfs hun motivatie te onderschrijven) gooit men meteen alle troeven op tafel.  

Europa wordt intussen simpelweg buitenspel gezet, en het tapijt wordt weggerukt onder een decennialange samenwerking tussen het Oude en het Nieuwe Continent. De VS is duidelijk alleen geïnteresseerd in het zo snel mogelijk bereiken van een herstel van hun handelsrelaties met Rusland, want dat brengt miljarden dollars op en drijft een wig in de Russisch-Chinese samenwerking. Die enkele lappen grond in Oekraïne zijn hierbij van ondergeschikt belang.

Maar misschien zit er aan deze zwarte wolk toch een zilveren rand. Iedere vorm van vrede is beter dan oorlog. Beide grootmachten kunnen sneller een akkoord vinden als ze minder (of geen) rekening moeten houden met (mogelijk tegenstrijdige) belangen van anderen. 

Indien Europa dan toch mee aan de onderhandelingstafel mag aanschuiven, zal het wellicht lange tijd duren om onderling tot een gezamenlijk standpunt te komen, door de onderlinge verschillen in visie op het conflict.

Europa liep belangrijke imagoschade op, diep vernederd en niet ernstig genomen door haar belangrijkste partner. Misschien moet Europa eerst beginnen om zichzelf ernstig te nemen en tot wat meer eendracht komen, in plaats van het eindeloze gekibbel en het verlammende onderlinge wantrouwen. May the force be with us, Europeans.  

De NAVO staat voor een existentiële crisis, maar krijgt in de toekomst (veel) meer budget, terwijl de uitbreiding met Zweden en Finland een substantiële versterking inhoudt.

Naar de grootste verliezer hoeven we niet lang te zoeken. Met president Zelenski had de rancuneuze Trump overigens nog een appeltje te schillen, omdat eerstgenoemde destijds weigerde om mogelijk incriminerende informatie over de familie Biden over te maken. De Oekraïense president moet nu spitsroeden lopen, tot groot vermaak van de Russische toeschouwer.

De opmerkingen van de Amerikaanse president in de richting van Oekraïne tarten intussen iedere objectieve waarneming. Dergelijke scheldtirades vormen nog maar het begin van wat ons te wachten staat. Om de komende 4 jaar enigszins leefbaar te houden geven we graag een tip om zijn groteske uitspraken te decoderen en er de effectieve boodschap in te zien: neem nooit letterlijk wat hij zegt, maar neem het wel altijd ernstig. 

Op de financiële markten haalt men intussen gelaten de schouders op en wordt bij dergelijke ontwikkelingen meewarig geschuddebold. De aandelenbeurzen blijven inmiddels niet bij de pakken zitten en laten liever de cijfers spreken waarin men duurzame, positieve trends kan ontwaren. Met voldoende geduld en incasseringsvermogen om tegenslagen te overstijgen en een stevig stel zeemansbenen om zwaar weer te doorstaan, lukt dat overigens aardig.

Ondanks de geopolitieke onrust en de oplopende vrees voor een nieuwe golf van inflatie² klom de S&P-500 index tot een nieuwe recordhoogte, geïnspireerd door de publicatie van de ondernemingswinsten over het vorige kwartaal.

Met een jaar-op-jaar toename van de Amerikaanse bedrijfswinsten met 16,9 % levert het vierde kwartaal van 2024 het beste resultaat sinds het uitzonderlijke sterke cijfer van het laatste kwartaal van 2021, weliswaar met grote onderlinge verschillen tussen bedrijven.

De grootste positieve verrassingen vinden we in de sector van duurzame goederen, bij de industriële bedrijven en bij de financiële instellingen. En dus niet in de technologiesector, zoals traditioneel het geval. Ook de Europese bedrijven leveren beter dan verwachte resultaten en omzetcijfers, maar in mindere orde van grootte dan in de VS.

De langetermijntrends en de dominantie van de Amerikaanse bedrijven (zeker wat betreft technologie) vormen al lang geen nieuws meer.

Maar sinds het jaarbegin zijn er enkele opvallende verrassingen. Het meest in het oog springend is de onverwachte outperformance van de Europese beursindices, die niet zo lang geleden nog als een bedreigde diersoort werden beschouwd, wegens de dreigende tarievenoorlog met de VS. Een zucht van opluchting, omdat de Amerikaanse importtarieven minder impact zullen hebben dan eerst gevreesd? Deels wel, maar dat zou al te voorbarig zijn.

Er gaat echter meer schuil achter deze beursbeweging. Over deze zeer korte, maar toch markante periode sinds de Weense Filharmonie haar nieuwjaarsconcert heeft ingezet, zijn er meerdere Europese sectoren die hun Amerikaanse tegenhanger voorlopig het nakijken geven, zij het in beperkte mate.

Met een verschroeiende versnelling troeft de sectorindex van de Europese commerciële banken zowat alles en iedereen af. Zelfs de machtige Amerikaanse technologie-aandelen zijn momenteel geen partij voor het Europese bancaire geweld. Ook als je een vroeger startpunt neemt, zoals bijvoorbeeld 01/01/2021 (net na het corona-debacle) presteert deze bankindex in dezelfde orde van grootte als de FANG-index, nochtans de kwiekste van alle Amerikaanse beursindices.    

Verbazend, horen we je zeggen. Terecht, want de context is op het eerste gezicht niet in het voordeel van de Europese banksector en noopt zelfs tot verdere besparingen om de investeringen mogelijk te maken om de sector te automatiseren en beveiligen tegen cybercriminaliteit.  

De oorzaak voor deze opmerkelijke (verdere) groeispurt van de bankaandelen is snel gevonden en speelt zich voornamelijk af aan de passiefzijde van de bancaire balans. Het sterk opgelopen verschil tussen de financieringskosten en de interbancaire rente heeft geleid tot een verdubbeling van de financiële marge die op haar beurt leidt tot een uitzonderlijke stijging van de bancaire bedrijfswinsten.

De sterk oplopende financiële marge, toegepast op toenemende volumes, leidden tot een onverwachte stijging bancaire winsten, die nu ten volle tot uiting komt. Vergeet echter niet dat de beleidsrente van de ECB intussen is afgenomen tot 2,75 % en er is de verwachting dat die verder afneemt met 50 basispunten tijdens het komende jaar.

Bij een vergelijking van de belangrijkste Europese beursgenoteerde banken vallen vooral de grote onderlinge verschillen op³. Niet iedere bank wist deze gunstige omgevingsfactoren om te zetten in beurswinsten. We houden voorlopig een relatief hoge positie in Europese banken aan, zonder het plaatje op langere termijn uit het oog te verliezen.