Citius, altius, fortius… maar dan helaas niet op de beurzen.

De leus die Pierre de Coubertin in bruikleen nam bij de oprichting van de moderne Olympische beweging in 1894, dient nog altijd als het officiële motto voor de atleten die nu actief zijn op de sportvelden in en rond de Lichtstad. De beurzen zouden zich hier ook beter door laten inspireren maar krachtig of hoger zit er momenteel niet in. Sneller lukte wel, maar spijtig genoeg in de verkeerde richting.

Helaas is snoekduiken geen olympische discipline, anders hadden we in augustus al meerdere malen op het podium gestaan.

In de oogstmaand doen zich wel eens meer van dergelijke duikelpartijen voor. Wellicht heeft dit te maken met gebrekkige liquiditeit op de financiële markten, waardoor weinig slecht nieuws nodig is om veel averij te veroorzaken. De rij van financiële debacles die zich in het verleden in augustus hebben voorgedaan was al schier eindeloos, maar toch vond ergens iets of iemand het nodig om nóg een extreme koerscorrectie op de technologiebeurzen en een quasi-crash op de Japanse beurzen toe te voegen aan deze lijst.

Wat veroorzaakte deze beroerte van de aandelenkoersen? Is er iets ernstig misgelopen aan het geopolitieke front dat we niet tijdig opgemerkt hadden? Of werden we plots geconfronteerd met een onoverkomelijk probleem in de financiële sector of zijn we onverhoeds in een economische afgrond gesukkeld? Dat blijkt alleszins uit geen enkele waarneming.

Niets wat in de afgelopen weken is misgelopen, kan een dergelijke dramatische beursreactie verantwoorden. Daarom durven we nu al te concluderen dat deze koersimplosie een opportuniteit vormt voor wie over het nodige geduld en doorzettingsvermogen beschikt. U zult in de komende weken echter zwaar getest worden op beide aspecten. Geef het niet te snel op: Als een dergelijke opportuniteit op de achterdeur klopt, dan zet je die best minstens op een kier. 

Het morrelde natuurlijk al een tijdje op de beurzen, vooral dan bij groeibedrijven. Enerzijds omdat de koersen van deze aandelen het meest in waarde gestegen waren - en daarom helaas ook de voor de hand liggende kandidaat zijn voor de slacht. Dit opent nieuwe mogelijkheden voor standvastige investeerders, eens deze obligate golf van winstnemingen voorbij is. Een zomerse onweersbui, meer is dit (voorlopig) niet.

Anderzijds ook omdat de verwachte groeivoet van deze veelbelovende bedrijven nu stevig in vraag wordt gesteld. Voor zover de geopolitieke omstandigheden niet in verkeerde zin wijzigen, blijven wij geneigd om hun groeiverhaal te onderschrijven. Maar de gespannen situatie tussen China en Taiwan baart ons hierbij de nodige zorgen. China stuurt voorlopig niet aan op een militair conflict, maar het ‘rebelse’ eiland wordt langzaam maar zeker gaar gestoofd. Dat gebeurt onder meer met sterk stijgende prijzen voor germanium, een grondstof waar China over een quasi-monopolie beschikt en Taiwan, met zijn allesoverheersende halfgeleiderindustrie, erg om verlegen zit. Dit leidde tot funeste rimpeleffecten, onder meer bij ASML en Intel.

De steen des aanstoots waarover de beurzen uiteindelijk struikelden bleek de publicatie van de Amerikaanse werkloosheidscijfers van afgelopen vrijdag te zijn. Deze statistieken werden daags voordien nog voorafgegaan door een grimmig ISM-cijfer waaruit bleek dat de Amerikaanse industriële sectoren dreigen weg te zinken in een (lichte) recessie. De dienstensectoren bevestigen een dergelijk scenario echter niet. De meest recente lezing (op 5 augustus om 16 uur) van deze conjunctuurvoorspeller wijst terug op een bescheiden versnelling van de economische groei in de dienstensectoren (die goed zijn voor meer dan 70 % van het Amerikaanse BBP).

Hiermee kon de scherpe beursdaling die ‘s morgens was ingezet met een afzichtelijk bloedbad op de Japanse beurzen, enigszins worden afgeremd. Voor een ommekeer is dit echter nog niet voldoende. Beleggers moeten nu stevig statistisch materiaal krijgen waaruit blijkt dat de groei van de Amerikaanse economie voor de komende kwartalen verzekerd is en de kans op een effectieve recessie geleidelijk zal wegebben. Een scenario dat we (voorlopig) volledig beamen. Daarom zien we ook af van radicale wijzigingen in de samenstelling van onze beleggingsportefeuilles.   

Enkele dagen voor de publicatie van de werkgelegenheidsstatistieken had de Amerikaanse centrale bank nog een uitgelezen kans om te doen wat moest. Maar de Fed-voorzitter vergenoegde zich voor de zoveelste keer met niets doen. Powell maakte er zich weeral gemakkelijk vanaf door aan te kondigen dat als de inflatie-indicatoren verder vertragen, hij ook bereid zal zijn om de verstikkende greep te lossen waarmee de Fed langzaam de lucht uit de economie heeft geknepen.

Maar een centrale bank moet anticiperen en de beleidsrente laten dalen nog voor de inflatie zijn piek heeft bereikt. Anders kom je gegarandeerd te laat en wordt de economie onnodig in een recessie geduwd. De laatste werkloosheidscijfers wijzen erop dat de Fed de beleidsrente onverantwoord lang veel te hoog heeft gehouden en hierdoor totaal overbodige risico’s nam die de Amerikaanse economie nu zuur dreigen op te breken. Trop is nu eenmaal te veel.  Helaas bestaat deze unieke Belgische uitdrukking niet in het Engels.

Erger nog. Er wordt gevreesd dat Powell en zijn ploeg hun ondoordachte politiek zullen voortzetten en de nochtans onmiskenbare signalen van de markt weer naast zich neer zullen leggen. De swapmarkten signaleren alleszins dat er hoogst dringend ingegrepen moet worden. Daar waar de Fed-gouverneur enkele dagen geleden nog wauwelde over het voorbereiden van de markt voor komende rentedalingen - geleidelijk door te voeren met kleine stapjes van een kwart procent vanaf september - schreeuwen de financiële markten nu om een versnelde ingreep met een half procent, liefst nog voor de schoolpoorten terug opengaan, zonder dralen gevolgd door een vijftal (!) opeenvolgende stappen in de daaropvolgende maanden. De beleidsrente zal hierdoor op een neutraal peil rond 3,5 % à 3,75 % gebracht worden. Er is geen enkele reden om dit niet te doen. 

Het ontgoochelende werkloosheidscijfer van 2 augustus moet binnen zijn context worden geplaatst en van overbodig drama worden ontdaan. Het Amerikaanse werkloosheidspercentage is inderdaad opgelopen tot 4,3 % maar dit cijfer is vrij erratisch. De recente stijging van de werkloosheidsgraad moet daarenboven grotendeels worden toegeschreven aan de gestegen participatiegraad. Er dienen zich gewoon meer mensen aan op de arbeidsmarkt omdat ze geloven effectief een gepaste job te zullen vinden. Daar is niks mis mee.

Het totaal aantal nieuw gecreëerde jobs bleek in juli terug te zijn gevallen tot 114.000 eenheden. In een vakantiemaand, geteisterd door orkanen en extreme weersomstandigheden, is dat niet eens zo slecht. En voor de enkelingen die samen met ons graag de oppervlakkigheid overstijgen: Het cijfer van de nieuw gecreëerde jobs in de private sector is nauwelijks gewijzigd ten opzichte van de vorige maanden. De creatie van nieuwe banen in de overheidssector loopt weliswaar wat terug maar ook dat is geen verrassing en zeker geen bedreiging. Jobs in het overheidsonderwijs ga je nu eenmaal niet invullen in juli ...

Verlies ook niet uit het oog dat de gigantische groei van het aantal nieuwe Amerikaanse banen over de laatste 3 jaar, vooral een inhaalbeweging betreft die werd ingezet na het dramatische verlies van jobs in 2020. Het is niet meer dan normaal dat het groeicijfer van het aantal nieuwe jobs nu begint af te nemen. We keren gewoon terug naar een normale situatie op de arbeidsmarkt. Dit heeft niets met een economische terugval te maken.

Hoe dan ook: De werkgelegenheidscijfers waren inderdaad wat zwakker dan verwacht, het aantal aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen neemt daadwerkelijk toe (maar bevindt zich nog altijd kort bij een historisch dieptepunt), de groei van het aantal vacatures vertraagt en werkloosheid veert op, zij het in beperkte mate.

Dit zijn onmiskenbare tekenen van een verzwakking van het economisch momentum. Maar werp ook eens een blik op de ontwikkeling van de lonen: Het ritme van de salarisgroei is intussen teruggevallen tot een ideaal niveau. Niet te snel, zodat de algemene inflatie niet wordt aangewakkerd, maar ook niet te traag zodat het consumptief vermogen niet wordt aangetast.

Niks aan de hand, dus? Neen, nog niet. We voegen er zelfs zonder enige schroom aan toe dat als we de cijfers waarover de markten nu zijn gestruikeld, een week eerder hadden gekregen dan de rest, wij deze statistieken zelfs als een onmiskenbaar aankoopsignaal zouden hebben beschouwd. Hoe eerlijk kun je zijn?

Maar zoals we al zo dikwijls hebben gesteld: de Fed had al moeten ingrijpen en er wordt gevreesd dat hun kleinmoedigheid, gebrek aan economische reflex en neiging tot politiek zelfbehoud hen er uiteindelijk opnieuw van zal weerhouden om op doortastende wijze de nodige stappen te zitten.

Ook in Japan ligt het gedrag van de centrale bank mee aan de bron van de onwaarschijnlijke terugval van de aandelenkoersen die op 5 augustus wereldwijde schokgolven veroorzaakte.

De Bank of Japan vindt het, om redenen waar je als nuchtere economist niet bij kan, gepast om net nu de rentevoeten te verhogen, nadat sinds mensenheugenis de Japanse rente kunstmatig op 0 % werd gehouden om de vastgoedcrisis uit de jaren ’80 en ‘90 op te lossen. Natuurlijk lukt dat laatste want de oorzaak is louter en alleen een demografisch probleem.

De Japanse beurs bleef in de laatste decennia dan ook zeer lang afzijdig van de hausse op zowat alle andere aandelenmarkten en kon pas recent zijn niveau van 1991 terug bereiken. Al die tijd wisten de Japanse exportbedrijven echter competitief te blijven dankzij de systematische daling van de yen ten opzichte van de dollar en de euro, als rechtstreeks gevolg van de (veel) lagere rente.

De beurshausse die Japan recent doormaakte werd dan ook hoofdzakelijk gedreven door enkele grote exportgerichte bedrijven. De aangekondigde Japanse renteverhogingen veroorzaken echter een abrupte en substantiële koersstijging van de yen en dat bemoeilijkt vanzelfsprekend de uitvoer naar de VS en Europa. Voeg daaraan de (voorlopig ongegronde) vrees voor een recessie in de VS toe en je jaagt de onzekere beleggers op de Japanse beurs tegelijk naar de uitgang. Een masterclass in het organiseren van onnodige financiële rampen!

Hou hierbij ook rekening met het feit dat de lokale overheid recent veel onervaren beleggers naar de Japanse beurs heeft gelokt met allerlei fiscale voordelen. Deze kudde slaat bij de minste vermeende onraad in paniek. Eens deze van het toneel zijn verdwenen, zullen standvastige institutionele beleggers het roer in handen nemen en de anomalie van 5 augustus snel corrigeren.

In vergelijking met het Japanse debacle, valt de schade voorlopig mee in Europa en de VS maar blijft van substantiële orde. Er ging zowat 1000 miljard dollar in rook op in de VS alleen. Dat zal zich ongetwijfeld herstellen maar hierop kan geen timing worden gezet. Institutionele beleggers willen nu eerst terug vaste grond vinden en bevestiging zien van hun groeiverwachtingen vooraleer de vroegere recordhoogte terug wordt bereikt. Als de werkloosheidscijfers in september wijzen op een stabilisatie, de kwartaalcijfers van Nvidia (op 23/8) het groeiverhaal van AI en de Cloud ondersteunen en de conjunctuurindicatoren voor de Amerikaanse industrie stabiliseren, kunnen de beurzen hun succesverhaal doorzetten, gesteund door dalende beleidsrente en een geleidelijke verdere afname van de inflatie-indicatoren.

Natuurlijk kan er nog vanalles verkeerd lopen op deze planeet waardoor we onze strategie op het gepaste moment moeten bijsturen. Maar geduldig en standvastig als we zijn houden we voorlopig vast aan ons basisscenario. En dan: citius, altius, fortius.