Wereldoorlog III

De virussen hebben zich voorzien van de diensten van de beste militaire strategen en veel geleerd van de ervaringen hun oudere broer SARS in 2003, neefje H1N1 in 2009 en hun betovergrootvader, de Spaanse griep, in 1919. Richt je niet op de sterkste groep, zoals laatstgenoemde, maar op de zwakste groep. Laat ook niet te snel in je kaarten kijken, zoals SARS, maar wacht geduldig af, zodat een geïnfecteerd slachtoffer het virus massaal kan verspreiden vooraleer de ziektesymptomen zichtbaar worden.

De vijandelijke troepen kennen discipline en leiderschap alsof het Napoleon zelf is, die hen aanvoert, met de doortastendheid van generaal Patton, de sluwheid van de Duitse Woestijnvos en de meedogenloze wreedheid van Djengis Khan.

Verrast als we waren, konden we alleen ophokken in onze schuilkelders. Met als gevolg dat het virus langer kan woeden maar een minder hoge piekinfectie bereikt waardoor het gezondheidssysteem minder risico heeft op een infarct. Misschien kan het hele infectieproces zolang worden vertraagd tot een efficiënt vaccin is gevonden of dat er groepsimmuniteit[1] ontstaat waardoor de reproductiecoëfficiënt van het virus onder 1 zakt.

De natuur wreekt zich op de mensheid en schakelt het zwakste deel van de groep uit. Diezelfde natuur zal de groep uiteindelijk ook beschermen. Indien de evolutie van China als uitgangspunt mag worden genomen, moeten we ons in Europa aan een piek verwachten in de komende weken om tegen eind april gestabiliseerd te zijn. In de VS moet hier nog een maand worden bijgerekend, met het vreesaanjagende uitgangspunt dat de echte escalatie zich in Trump-land nog maar in de beginfase bevindt.

Tegen een dergelijke vijand zijn we blijkbaar schrikbarend slecht gewapend en we moeten dan maar hopen dat het virus zich bij gebrek aan afzetgebied en omwille van stijgende temperaturen en toenemende luchtvochtigheid besluit terug te trekken tot het volgende seizoen. Dan wachten we het onding op met een spectaculair nieuw vaccin. Tenzij het virus tegen dan gemuteerd zou zijn …

Bij gebrek aan biologische slagkracht, heeft de mensheid zijn wapenarsenaal intussen vooral ingezet op het financieel-economisch vlak, met ongeziene maatregelen die zonder enige terughoudendheid zullen worden ingezet om de impact van de onvermijdelijke recessie enigszins uit te vlakken en vooral het herstel in het tweede semester van dit historische jaar verregaand te stimuleren.

Met rentetarieven op dergelijk laag niveau en massale overheidssteun, zowel breed gespreid als gericht op de meest getroffen sectoren en deelgroepen, mag dat niet mislukken.

Toegegeven. We hebben de vloekwoorden niet gespaard toen de Amerikaanse democratische partij leek te talmen met de goedkeuring van het steunpakket. Wellicht hadden ze daar gegronde redenen voor, maar het wierp ons terug naar de onzalige ervaringen in 2008, toen support voor de banksector (gedeeltelijk) werd tegengehouden en de wereldeconomie in een draaikolk terecht kwam. Maar de stemming verliep uiteindelijk unaniem en 2000 miljard US$ wordt in de richting van de Amerikaanse bedrijven, de meest getroffen particulieren en de gezondheidszorg gestuurd. Samen met de inspanningen van China, de ECB, de EU en de centrale bank van Japan moet dat volstaan.

We hopen dan ook dat we ons in 2021 of later zorgen moeten gaan maken over de te sterk gestegen activiteitsgraad die (misschien) voor wat toenemende inflatiedruk kan zorgen.

Diep opgelucht na de goedkeuring van het Amerikaanse begrotingspakket, reageerden de beurzen onmiddellijk met scherpe koersstijgingen. Vanzelfsprekend zijn hierdoor de bedreigende wolken nog lang niet weggewaaid. Het virus moet immers zijn volle kracht nog vinden in de VS. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid de aandelenbeurzen in de komende weken gaan beheersen, terwijl het goede nieuws (de massale staatssteun) op dat moment al achter ons ligt en zijn gunstige impact pas in de tweede helft van het jaar kan laten voelen. Bij een eventuele herhaling van het dramatische, Italiaanse scenario in New York kan dat dan nog erg veraf lijken …  

De aandelenbeurzen hebben al bij al nog een redelijk rationele aanpak toegepast om deze epische terugval van de wereldeconomie te vertalen in hun koersniveaus. De Amerikaanse indices bevinden zich nu in de buurt van het niveau van Kerstmis 2018, toen de financiële markten verlamd waren door de zeer grote onzekerheid die de Amerikaanse bank veroorzaakte door haar wereldvreemde houding. Die situatie keerde echter snel toen de Fed toch bereid bleef om een doortastende monetaire versoepeling door te voeren.

Intussen gaat onze aandacht vooral uit naar de ontwikkeling van de kredietspread in de VS. Uit de evolutie van het renteverschil tussen obligaties met een BBB-rating en obligaties met een (veel) hogere rating, kan worden afgeleid of de financiële markten de genomen maatregelen als voldoende beschouwen.

Hiermee moet aan twee voorwaarden worden voldaan. Enerzijds moet de Fed over voldoende budgetten en determinatie beschikken om een koersval van BBB-obligaties op te vangen. Dat is zonder de minste twijfel het geval. Anderzijds moeten ook de ratingagentschappen bereid zijn om de kredietkwaliteit van deze obligaties (alleszins tijdelijk) te bevestigen. De verslechterende economische perspectieven – nogal eufemistisch uitgedrukt – zouden de ratingbureaus in de verleiding kunnen brengen om de kredietkwaliteit van heel wat obligaties neerwaarts te herzien. Hierdoor ontstaat het gevreesde migratierisico, waarbij BBB-obligaties dreigen te migreren naar lagere niveaus.

Vermits deze obligaties, overigens veruit de grootste groep in de VS, zich op de rand van investment grade-bevinden, riskeren ze na een herziening in speculative grade terecht te komen. Hierdoor zouden heel wat beleggings- en pensioenfondsen verplicht zijn om zich van deze positie te ontdoen en dat allemaal op hetzelfde moment. Een dergelijke lawine veroorzaakt vervolgens een verwoestend domino-effect. Zover moet het zeker niet komen maar de maatregelen van de Fed alleen volstonden niet om een dergelijk scenario te verhinderen. Er moesten aanvullende maatregelen komen in de vorm van verregaande overheidssteun aan de meest getroffen sectoren en bedrijven. Vandaar het belang dat de financiële markten hechtten aan de goedkeuring van het Amerikaanse steunpakket.

Intussen is China begonnen met een geleidelijke opstart van zijn economie en loopt het in die zin sterk vooruit op de rest van de wereld, die de ergste impact nog eerst moet verwerken. Dat uit zich ook in de relatief goede performantie van de Chinese beurzen, in vergelijking met de wereldindex.

De conclusie lijkt eenvoudig: Er zijn (voorlopig) voldoende en juiste maatregelen om een herstel te bewerkstellingen in het tweede semester van 2020. Het vooruitzicht op deze herstelfase is van aard om de beurzen te stabiliseren. Een opwaartse beweging is echter pas mogelijk wanneer er voldoende zicht komt op het beëindigen van de pandemie en dat lijkt zich eerder pas te situeren rond einde mei.

Intussen zullen zeer grimmige cijfers over het aantal slachtoffers van de pandemie en de scherpe terugval in economische activiteit de berichtgeving domineren en de beursvolatiliteit op een hoog peil houden. Op de financiële markten is het moment vandaar nog niet gekomen om even de held gaan uit te hangen. Het startschot voor de markten is nog niet voor morgen.

Wees intussen vooral alert voor uw gezondheid. We hadden u er immers graag bij gehad wanneer de opgaande beweging van de markten terug opgang wordt getrokken.