Batman slaat terug

30 januari 2020

Misschien hebt u er nooit bij stilgestaan, maar bij het verorberen van een guimauveke zet u een middeleeuwse traditie verder, waarbij gelukbrengende symbolen werden uitgesneden in brood (of iets anders eetbaars) en opgepeuzeld in de hoop hiermee voorspoed af te dwingen. Daarom zijn deze snoepjes (alleszins in Vlaanderen) meestal nog in de vorm van Onze-Lieve-Vrouwebeeldjes.

Bijgeloof natuurlijk, gecombineerd met een primaire handeling. Maar in China neemt men dergelijke praktijken nog steeds zeer ernstig. Nu met verregaande gevolgenvermits het woord vleermuis uit bijna gelijkaardige karakters bestaat als geluk, wordt er bij het inzetten van het Chinees Nieuwjaar weleens vleermuis geserveerd.

Omdat griepvirussen afkomstig zijn van vogels en in rechtstreekse vorm ongevaarlijk zijn, moeten ze eerst muteren via een zoogdier om voor de mens schadelijk te worden. Zo is de band gauw gelegd. Wie vliegt er korter bij vogels dan een vleermuis? In het verleden waren het overigens meestal varkens die zich dicht bij pluimvee en mensen ophielden die voor de nodige mutaties zorgden van het virus dat jaarlijks 75.000 slachtoffers maakt in de VS en Europa. Dit cijfer maar om (met alle respect) de omvang van de huidige epidemie in zijn statistisch perspectief te plaatsen. Nu is er dus een nieuwe variant op de markt.

Geen reden tot paniek, maar vanzelfsprekend wel tot verhoogde waakzaamheid. De reactie op de financiële markten reflecteert een gelijkaardige houding. Wat vooral wordt gevreesd is de terugslag van de economische groei, net nu we een hoger groeipad wilden inslaan na het bereiken van het Amerikaanse-Chinese handelsakkoord.

De erg broze wereldeconomie wordt precies op die plaats getroffen waar zich de belangrijkste bron van het herstel bevond: de economie van de Rode Reus was immers geruime tijd verlamd door de onzekerheid over de afloop van het handelsconflict maar stond nu klaar om uit de startblokken te schieten, na de verregaande monetaire stimulansen die de Chinese overheid had uitgewerkt. Deze verwachte remonte wordt nu even uitgesteld.

Totdat er een effectief vaccin werd ontwikkeld, bleek bij de vorige uitbraak van een dergelijk virus(1), echter dat de beperking van de kans op besmetting door een tijdelijke lockdown van bedrijven en scholen en een grondige beknotting van het reisgedrag, het enige probate middel was om de epidemie af te zwakken. De economische impact daarvan laat zich gemakkelijk raden, al moet hier onmiddellijk aan worden toegevoegd dat nadien de economie erop reageert als een ingedrukte veer. Eens de druk wegvalt, wordt het verloren groeipotentieel zeer snel hersteld.

De financiële markten houden zich intussen kranig. Net zoals beurzen die destijds verder wisten te kijken dan de paniekerige commentaren na de uitslag van het brexitreferendum, de verrassende verkiezing van Trump, de gevreesde rentestijgingen in 2015 (sic) en doemdenkerige aankondigingen van een economische recessie in de VS.

Grafiek 1: Evolutie van de S&P composite, wereldindex en eurozone. Returnindex in euro

Grafiek 1: Evolutie van de S&P composite, wereldindex en eurozone. Returnindex in euro

Enkel met de Fed-politiek in het laatste kwartaal van 2018 moesten de aandelenmarkten gevoelig terugplooien. Met zoveel onzin had natuurlijk niemand rekening gehouden. Maar eens de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank zijn fout inzag, wisten de markten spectaculair op te veren in 2019.

Ook deze crisette zal zijn beloop kennen maar wordt nu al grotendeels uitgevlakt door de stijging van de dollarkoers en de verdere daling van de langetermijnrente. Hierdoor worden goed gespreide kernfondsen op natuurlijke wijze afgeschermd voor scherpe koersdalingen, enerzijds door de aanwezigheid van Amerikaanse aandelen en anderzijds door de verdere stijging van obligatiekoersen.

Bij deze laatste is vooral de recente ontwikkeling van de Italiaanse langetermijnrente belangrijk voor ons. De smadelijke verkiezingsnederlaag van Salvini neemt de druk op de Italiaanse regering (tijdelijk) wat weg, zodat het risico op een rebellie tegen de EU-begrotingsregels beperkt blijft.

Grafiek 2: Evolutie Italië, Spanje en Portugal. 10-jaars renteverschil met Duitsland

Grafiek 2: Evolutie Italië, Spanje en Portugal. 10-jaars renteverschil met Duitsland

De voornaamste (financiële) slachtoffers van deze griepepidemie zijn momenteel terug te vinden bij reisorganisaties, vliegtuigoperatoren, enkele restaurantketens en producenten van luxeproducten. Maar ook bedrijven die een belangrijk deel van hun productie hebben uitbesteed aan China delen in de klappen, ondanks hun recente, uitstekende bedrijfsresultaten. Bedrijven als Adidas en Nike krijgen daarenboven af te rekenen met de vrees dat een of meerdere van de komende grote sportevenementen zou kunnen worden afgelast.

Grafiek 3: Evolutie van enkele individuele aandelen tijdens de uitbraak van het griepvirus

Grafiek 3: Evolutie van enkele individuele aandelen tijdens de uitbraak van het griepvirus

Maar angst is zoals steeds een slechte raadgever en de paniekerige berichtgeving in de media bleek grotendeels overdreven. De MSCI-wereldindex (uitgedrukt in euro) is nagenoeg onbewogen gebleven sedert het uitbreken van de epidemie. Dit sluit zeker niet uit dat er eventueel scherpere reacties kunnen volgen, maar uiteindelijk zal het economische scenario doorwegen.

Intussen rollen ook dagelijks nieuwe cijfers binnen over de recente bedrijfsresultaten in de VS. De ondernemingswinsten blijken (opnieuw) de verwachtingen met 4,5 % te overstijgen. Maar dat is maar een gemiddeld cijfer dat veel nuancering behoeft omdat enkele extreme meevallers (zoals Netflix en enkele banken) een eenmalig opwaarts effect creëren.

Maar dat belet niet dat we de stelling mogen aanhouden dat de Amerikaanse ondernemingen, ondanks de onmiskenbare zwakte in de industriële sectoren, over het algemeen zeer goed blijven presteren. Bewijzen hiervoor zijn in overvloed te vinden, zeker wanneer steraandeel Apple (2) zijn hooggespannen verwachtingen nog met bijna 10 % weet te overstijgen.

Intussen blijven de Europese aandelenbeurzen maar wat heen en weer zwalpen, even richtingloos als hun economieën, en moeten beleggingsportefeuilles het vooral hebben van de sterke prestaties van de langetermijnobligaties. Maar dat is eerder een teken van zwakte.

Ronald Reagan, Amerika’s grappigste president, had ook zo zijn momenten van diepzinnigheid, waarbij hij zijn diepste overtuigingen deelde met wie wilde luisteren. I, in my own mind, have always thought of America as a place in the divine scheme of things that was set aside as a promised land … Ons moest hij overigens hiervan niet overtuigen.

Grafisch vertaalt betekent dat in financiële termen het volgende …

Grafiek 4: Evolutie van de Amerikaanse en Europese aandelen sedert 1991. Nettoreturn in euro

Grafiek 4: Evolutie van de Amerikaanse en Europese aandelen sedert 1991. Nettoreturn in euro

Lees meer

  • Het Mattheuseffect

    3 januari 2025

    Het was de onvolprezen socioloog Robert K. Merton die de term Mattheuseffect in 1968 voor het eerst naar voor schoof, weliswaar in een wat andere context dan nu veelvuldig door economisten wordt gebruikt. Wij refereren hierbij naar een mechanisme waarbij aan diegenen die reeds over een aanzienlijk vermogen beschikken, systematisch meer wordt gegeven dan aan zij die over weinig beschikken. Wie (meer) heeft, zal (meer) krijgen.

  • 5 positieve verrassingen in 2025

    18 december 2024

    Waar we het ooit gelezen hebben en hoe dit precies gemeten wordt, dat zijn we helaas vergeten. Maar uit wetenschappelijk onderzoek zou blijken dat het vijfmaal meer energie vergt om een vrolijk deuntje te bedenken, dan om een treurzang te componeren.

  • De zon gaat op in het Westen

    9 december 2024

    Voormalig President Ronald Reagan stelde dat hij de VS als het Bijbelse Beloofde Land beschouwde, en liet er geen twijfel over bestaan dat dit in de letterlijke zin geïnterpreteerd diende te worden. Een flink deel van de Amerikaanse bevolking deelt die mening. Voor een ander deel staat de dagdagelijkse realiteit echter veraf van deze utopie. Maatschappelijke analyses wijzen op groeiende ongelijkheid, toenemende sociale problemen en een gapende kloof inzake ethische vraagstukken die leiden tot verscherpte politieke spanningen.