Geen stap terug!

Er valt opvallend weinig originaliteit te bespeuren bij de huidige wereldleiders. Het minst van al bij Liz Truss[1] die onbeschaamd een slappe doordruk brengt van Ronald Reagans initiële plan. De Amerikaanse president trachtte in het begin van de jaren ‘80 hiermee de economische crisis in de VS te keren. Alleen heeft de nieuwbakken Britse premier de afloop van dit verhaal gemist.

De belastingverlaging die Dutch Reagan[2] afkondigde en ook doorvoerde, moest vrij snel terug afgevoerd worden omdat ze in de gegeven context van hoge inflatie en budgetontsporingen (zoals nu, dus) een averechts effect uitlokte. De langetermijnrente hield koppig stand op een hoog niveau terwijl de inflatie (en de olieprijzen) nochtans gevoelig afkoelde. De budgettaire druk bleef immers toenemen door de gestage afname van de inkomsten. De belastingverlagingen lokten onvoldoende compenserende werking uit, zodat vrij snel na de invoering hiervan, de president (en zijn opvolger Bush sr.) zich genoodzaakt zagen om de gehate tarieven terug te verhogen[3].

De publicatie van het recente Britse plan lokte vandaar een lawine aan negatieve reacties uit. Zowel het pond als de obligatiekoersen van Brits overheidspapier moesten het ontgelden en de Britse premier diende prompt enkele wijzigingen aan te kondigen aan het discutabele voorstel. De premier heeft dermate veel gezichtsverlies geleden, dat we dit moeilijk nog zien goedkomen. Aangeschoten wild.

Maar er is zeker ook een zilveren randje aan deze donkere wolk die boven het fiere Albion zweeft. De Engelse centrale bank reageerde zeer alert en doortastend en wist zowel de terugval van de Britse obligaties te keren als het pond terug te verstevigen. Alleszins voldoende om speculanten tijdelijk te ontraden om te gokken op een instorting van de wisselkoers van het pond.[4]

De obligatiekoersen bereikten eind september een nieuw dieptepunt sinds de invasie. De commentaren van de voorzitter van de centrale bank over verdere, substantiële stijgingen van de beleidsrente in de VS waarmee hij onhandig suggereerde dat de inflatie wel degelijk op hol geslagen was, leidden tot ongeziene verliezen op de obligatiemarkten. Wellicht legt Jay Powell onbewust wat te veel drama in zijn commentaren.

Intussen lijkt de piek van rentevoeten op internationale markten voorlopig bereikt en ontspannen de langetermijntarieven enigszins, nadat de obligatiekoersen op het einde van de afgelopen maanden nog tot wanhoop gedreven werden door aanhoudend slecht nieuws over de evolutie van de inflatie-indicatoren en de energieprijzen.

Deze prijsstijgingen zijn weliswaar erg koppig maar zullen geleidelijk de dalende trend in energieprijzen reflecteren. Deze veronderstelling uit zich alleszins in de verwachte inflatie, die wordt opgemeten uit het koersgedrag van inflation linked bonds[5]. Ondanks de aanhoudende stroom van onaangenaam nieuws over de CPI- en PCE-kernindicatoren, is de gemiddelde verwachting van de Amerikaanse inflatie over de komende vijf jaar duidelijk neerwaarts gericht.

De inflatiedoelstelling van 2 % wordt in de VS weliswaar overschreden maar niet op alarmerende wijze. Dit geldt overigens ook voor de eurozone. Deze evolutie leunt echter zeer nadrukkelijk op de veronderstelling dat over de komende 12 maanden de CPI-inflatie met liefst 5 % zal afnemen in de VS. In de eurozone zou deze afname over 2 jaar gespreid zijn …   

Ook in het Kremlin beperkt men zich steeds meer tot het heruitzenden van ouwe kost. De huidige president kan zijn heimwee naar de Stalinistische periode nauwelijks nog bedwingen en neemt uit pure nostalgie de recepten van de beruchte tirannieke leider van de Sovjet-Unie klakkeloos over. Een brede mobilisatie (kwestie van steeds voldoende vers kanonnenvoer achter de hand te houden) en een spijkerharde politiek van verschroeide aarde, waarmee eerder Napoleon in 1812 en de Nazitroepen in 1942 in hun opmars werden afgeremd.

De oprukkende Oekraïense troepen vinden alleen nog troosteloze puinhopen waar vroeger hun dorpen en steden stonden. Ook de sabotage van de Nordstream-pijpleiding past perfect in deze tactiek. Allemaal indicatief voor het feit dat de Russische troepen zich strategisch terugtrekken en ingraven achter makkelijker te verdedigen grenzen.

Zo meedogenloos als Stalin (en dus ook Poetin) was voor de vijand, was hij ook voor de eigen troepen. Naar het voorbeeld van de ervaringen in ’42 en ’43, dienen de achterblijvende troepen, die zich in dit geval ten westen van de Oskil-rivier en de Dnjepr bevinden, enkel om de oprukkende vijand zodanig te vertragen tot de natte herfst en de koude winter het Oekraïense tegenoffensief tijdelijk zullen stopzetten. Intussen kunnen de recent gemobiliseerde eenheden worden opgeleid en in het voorjaar in de strijd worden gesmeten.

De annexatie van de oostelijke Oekraïense provincies op basis van de schertsreferenda wordt door velen aanzien als een escalatie van het conflict. Rusland zal nu claimen dat het zijn eigen grondgebied verdedigt en daarom bij een aanval tactische nucleaire wapens mag inzetten. Het nut hiervan is echter beperkt[6].

Wij zien de situatie eerder als een stabilisatie waarbij de Russische invasietroepen zich terugtrekken achter verdedigbare grenzen en daar stevig de hakken in het zand zetten. Eens ingegraven volgt, heel voorspelbaar, bevel 227[7]: Geen stap terug!

Intussen moet de Russische tiran wel enkele nederlagen incasseren ten westen van de Oskil (in het noordoosten) en de Dnjepr (in het zuidwesten) maar dat kan hij aan de Westerse interventie toeschrijven en daarmee kan hij het vijandsbeeld van de NAVO verder aanscherpen en binnenlands gebruiken als propaganda.  

Naar tekens van onafhankelijk en creatief denken zal men ook vergeefs zoeken in Washington, waar de centrale bank met haar starre beleid en gebrek aan nuance de financiële markten tot wanhoop drijft en de diepterecords van juni opnieuw werden getest.

Maar na de publicatie van het ISM-cijfer[8] voor de Amerikaanse industrie keerde het sentiment plots en veerden de wereldbeurzen op van hun gedeprimeerde niveaus.