2021, een jaar dat onze woordenschat heeft verrijkt en ons opnieuw in herrijzing doet geloven.

Heb je het gemerkt? We hebben de afgelopen jaren - en de afgelopen maanden nog meer - een bloemlezing van acroniemen gezien die gebruikt worden om de marktomstandigheden, de interventies van de autoriteiten of de nieuwe regels op het vlak van duurzaamheid te beschrijven. Hieronder een paar populaire voorbeelden, maar de lijst is niet exhaustief.

TINA staat voor ‘There is no alternative’ (er is geen alternatief). In een context van ultralage rentetarieven die al jaren aanhoudt, hebben aandelen niet veel moeite gehad om het opnieuw beter te doen dan de obligaties. Zeker omdat dit het jaar was van economisch herstel na het uitbreken van de pandemie in 2020. De MSCI World Index sloot het jaar af met een stijging van bijna 30 % in euro.  De rendementen van de meeste obligaties lagen rond het nulpunt, als we geen rekening houden met valuta-effecten.

Betekent dit dat we in de toekomst obligaties in onze portefeuilles kunnen vergeten? Dat is een voorbarige conclusie. Ten eerste was TINA in 2000 al aanwezig op de markten en eindigde het uiteindelijk niet zo goed. Ten tweede kunnen aandelen op lange termijn winstgevend zijn, maar op korte termijn zijn ze ook volatieler. Zijn we allemaal in staat om deze volatiliteit te weerstaan? Ten slotte is de lange termijn misschien niet voor iedereen een geschikte horizon. Het adagium ‘ken jezelf’ blijft essentieel bij beleggen: wat is je beleggingshorizon en hoeveel risico kun je aan?

De aandelenmarkt was geen ‘walk in the park’ in 2021. Maar elke correctie werd snel opgevangen door een min of meer snelle heropleving. We hebben dit soort opmerkingen vaak gelezen op sociale netwerken over de aandelenmarkt: ‘Don’t worry and buy the dip (BTD)’. Maak je geen zorgen, koop de dip. Een typische reactie in een bullmarkt gekenmerkt door een rotsvast beleggersoptimisme.

Daarnaast wordt het FOMO-fenomeen steeds vaker genoemd, en niet alleen bij investeringen. ‘Fear of missing out’ of de angst om een kans te missen heerst bijna overal: de angst om niet te profiteren van een reclameactie, de angst om een nieuwe interessante baan te missen, de angst om de digitale trein niet te volgen, … Maar ook de angst om een investeringskans te missen. En die twee fenomenen gecombineerd, BTD en FOMO, droegen ertoe bij dat na elke daling van een paar procent veel liquiditeit werd gemobiliseerd om aandelen te kopen.

Nogmaals, we moeten dit fenomeen met de nodige afstand bekijken. We bevinden ons hier meer in de wereld van emotie dan die van rationaliteit. Het belangrijkste voor ons is om te begrijpen en te verifiëren dat de stijging van de markten gerechtvaardigd blijft, met de nodige kalmte voor een goed beheer.

We verwezen er begin december al naar in onze flash: de Amerikaanse regering lijkt de magische ketel vol dollars te hebben ontdekt. Na de goedkeuring van het infrastructuurplan begin november, wacht een nog gigantischer plan van 1.750 miljard dollar op goedkeuring door de senaat: het BBB-plan (‘build back better’) dat vertaald zou kunnen worden als ‘beter heropbouwen’. Het doel van dit plan is om de Amerikaanse middenklasse, die zwaar getroffen is door de financiële en pandemische crisis, te steunen met een reeks sociale maatregelen. Maar het bevat ook het Amerikaanse klimaatplan voor meer dan 500 miljard dollar, essentieel om het land in staat te stellen zijn doelstellingen te bereiken, vooral op het vlak van koolstofneutraliteit.

Helaas voor Joe Biden wordt het plan momenteel geblokkeerd door verzet van een democratische senator die het te zwaar vindt voor de staatskas. En de democraten hebben maar een meerderheid van één stem in de senaat. Maar achter de schermen gaan de onderhandelingen verder. Dit plan is belangrijk omdat het een duidelijke extra steun zou geven aan de groei en consumptie in de Verenigde Staten.

Opwarming van de aarde, CO2-uitstoot, smeltende gletsjers, goed bestuur, gendergelijkheid, … 2021 was - nog meer dan de voorgaande jaren - het jaar van duurzaamheid. Overheden zijn zeer actief geweest, van de VN-top van COP 26 (‘Conference of the parties’ of conferentie van de betrokken partijen) en het Europese ‘Green Deal’-plan tot het Amerikaanse BBB-plan.

Maar ook in de financiële wereld zijn er nieuwe regels ontstaan om duurzaam beleggen beter te reguleren. In 2019 heeft de Europese Commissie een regelgeving aangenomen over de publicatie van informatie over duurzaamheid in de financiële dienstensector, of SFDR-regelgeving (Sustainable Finance Disclosure Regulation). Die legt transparantieregels op aan financiële marktdeelnemers en financieel adviseurs in de EU voor de integratie van duurzaamheidsrisico's en het in rekening brengen van negatieve effecten op duurzaamheid in hun beleggingsprocessen. Ze maakt een duidelijkere classificatie van beleggingsfondsen mogelijk op basis van de mate van duurzaamheid.

Een deel van deze classificatie is gebaseerd op de SDG's (Sustainable Development Goals of duurzame ontwikkelingsdoelen) die op de Rio-top overeengekomen zijn en door de Algemene Vergadering van de VN opgenomen zijn in de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. De komende jaren moeten 17 SDG's die gekoppeld zijn aan 169 doelen een actieplan vormen om de mensheid te bevrijden van armoede en de planeet weer op het pad naar duurzaamheid te zetten. Deze doelstellingen weerspiegelen de drie dimensies van duurzame ontwikkeling: de economische, sociale en ecologische aspecten.

Professionele beleggers moeten nu bepalen wat hun houding zal zijn tegenover de duurzaamheid van hun fondsen. Voor ons bij Argenta Asset Management is dat duidelijk: voor onze bank is duurzaamheid altijd een van de topprioriteiten geweest en dat geldt ook voor onze beleggingsfondsen. 

Als we kijken naar de covers van Business Week hierboven, kunnen we niet zeggen dat het tijdschrift een kristallen bol heeft. In 1979, na jaren van povere returns op de aandelenmarkten, luidde de cover  ‘De dood van de aandelen’. Het was twee jaar voor het begin van de grootste beursstijging aller tijden. In 2019 lag de focus weer op de ‘Dood van de inflatie’. En als je twee jaar later de hoge inflatiecijfers ziet, zou je kunnen zeggen dat Business Week een goede manier is om te voorspellen wanneer een Fenix uit de as zal herrijzen.

De stijgende inflatie was samen met COVID het grote onderwerp van 2021. Er ontstonden prijsstijgingen die soms decennialang niet zijn waargenomen. De oorzaken zijn legio: knelpunten in de productie van goederen, sterke stijging van de consumptie als gevolg van de geleidelijke verdwijning van lockdowns, stijging van de prijs van grondstoffen, ... Er is een groot debat geopend over het duurzame karakter van deze inflatie. Aanvankelijk spraken de monetaire autoriteiten over het tijdelijke fenomeen van de prijsstijgingen dat vanzelf zou verdwijnen als de knelpunten zouden verdwijnen. Maar onlangs heeft de Amerikaanse centrale bank haar standpunt herzien. Ze vreest dat de inflatie nog enige tijd zal aanhouden.

Dit onderwerp krijgt van onze kant extra aandacht omdat een te hoge inflatie gedurende een  lange tijd problematisch kan zijn voor de economie en dus voor de financiële markten. In het begin vormt het echter een groter potentieel risico voor obligaties wanneer de rente stijgt. Voor aandelen kan dit enigszins worden opgevangen zolang de winstmarges niet worden aantast.

‘Quand il n’y en a plus, il y en a encore,’ zong Stromae in zijn eerste hit. We hoopten het coronavirus te slim af te zijn door massale vaccinatiecampagnes, maar het virus is sluwer dan verwacht. Verschillende mutaties en varianten ontstaan tijdens de verdere verspreiding. Elke variant heeft zijn eigen letter van het Griekse alfabet, maar niet alle letters worden gebruikt. Zo klonk ‘Nu’ te veel als ‘nee’ in het Engels en verwees ‘Xi’ naar een bepaalde wereldleider die het niet op prijs zou stellen om met het virus in verband te worden gebracht. We zijn dus al bij Omikron, dat nog besmettelijker is dan de vorige variant en waardoor we opnieuw in gedeeltelijke of ‘harde’ lockdowns terechtkomen.

Er is wel een belangrijk positief punt dat in verschillende onderzoeken lijkt te worden bevestigd: Omikron is besmettelijker, maar veel minder agressief. Het aantal ziekenhuisopnames ligt 40 tot 50 % lager dan bij de Delta-variant. Bij de Spaanse griep aan het begin van de 20ste eeuw zagen we hetzelfde fenomeen, dat toen het naderende einde van de pandemie markeerde. Hopelijk herhaalt de geschiedenis zich voordat de Griekse letters op zijn.

Veel economen en strategen starten het nieuwe jaar met het hachelijke spel van voorspellingen voor de komende twaalf maanden. Maar die oefening is vaak ondankbaar en niet erg lonend. Als we het over een kalenderjaar hebben, maken we kortetermijnprognoses die onderhevig zijn aan vaak onvoorspelbare risico's die de markten onevenredig beïnvloeden. Daarom herinneren we je liever aan enkele nuttige voornemens die elke belegger op elk moment kan toepassen.

Vorig jaar rond dezelfde tijd hebben we zes voornemens voorgesteld. Lees ze zeker nog eens opnieuw want ze blijven allemaal relevant. Vandaag willen we ons vooral richten op drie daarvan die in 2021 hun nut hebben bewezen. En we voegen een zevende toe als bonus.

In 2021 waren er veel rotaties tussen sectoren en beleggingsthema's op de aandelenmarkt. De ene dag ging de voorkeur naar cyclische en bancaire aandelen om te profiteren van het economische herstel en even later grepen beleggers terug naar defensieve en kwaliteitsaandelen wanneer een nieuwe variant van het virus het herstel bedreigde. Ze hopen eerst op een opleving in China of Japan, voordat ze hun toevlucht zoeken in Europa of de Verenigde Staten als de hoop de grond in wordt geboord.

In het obligatiegedeelte zien we dezelfde omkeringen en aarzelingen. Zal de rente stijgen onder invloed van de stijgende inflatie? Of zal ze laag blijven omdat de publieke en monetaire autoriteiten de negatieve reële rentetarieven moeten handhaven om de schuldenlast te verlichten?

Die vaststelling onderstreept het belang van een sterke diversificatie binnen beleggingen, waarbij we de nadruk kunnen leggen op langetermijnovertuigingen en waken voor het gevaar van te veel risicoconcentratie. Binnen Argenta Asset Management hebben de kernfondsen een heel duidelijke ambitie om deze rol te vervullen. Waar jij als klant een lijn in je portefeuille ziet, diversifiëren wij posities op duizenden onderliggende lijnen (via directe beleggingen en fondsen). Onze ambitie is om je op lange termijn een correct rendement te bieden en de risico's voldoende te spreiden.

In 2021 zijn er weer genoeg momenten van emotie en stress geweest. Herhaaldelijke recordhoge inflatiecijfers schokten beleggers meermaals. De opkomst van de Omikron-variant begin november zorgde voor een begin van paniek op de markten. En toch was de eerste reactie van beleggers telkens niet de juiste. Dat bewijst nogmaals hoe belangrijk het is om je hoofd koel te houden, een stap terug te doen en de feiten te analyseren voordat je overhaaste beslissingen neemt. Dit is een essentiële voorwaarde voor onze job van beheerder en we streven ernaar om die regel strikt toe te passen bij het beheer van onze fondsen.

2021 heeft opnieuw bewezen dat elke poging om marktbewegingen op korte termijn te voorspellen om succesvolle in- en uitstappen te maken een uiterst delicate of zelfs onmogelijke oefening is. In onderstaande grafiek hebben we de correctiemomenten op de wereldwijde aandelenmarkt omcirkeld. Alleen een zeer nauwkeurige en perfect correcte timing had de returns kunnen verhogen. Met andere woorden, er was een flinke dosis geluk nodig om deze weddenschap te winnen. En we beheren niet door ons lot aan vrouwe Fortuna toe te vertrouwen. Het is veel belangrijker om je marktovertuigingen voor de langere termijn vast te stellen en ze regelmatig te toetsen aan de feiten.

In het leven nemen we vaak beslissingen op basis van ervaringen uit het verleden. Mijn zus heeft heel goed gegeten in dat restaurant, dus ik reserveer daar. Mijn neef was erg blij met zijn laatste Tesla, dus ik ga een Tesla kopen. Dat kan vaak voordelig zijn, maar soms ook helemaal niet. Denk maar aan het Franse leger dat in 1914 aangevallen werd door de Duitse infanterie en de Maginotlinie bouwde. En toen kwam de Blitskrieg door de Ardennen …

Ook op de beurs zijn we geneigd om hetzelfde te doen. Bankaandelen zijn gestegen? Ik ga er wat kopen. De Chinese aandelenmarkt is slecht geweest? Ik verkoop mijn Chinese aandelen. Maar die houding is gevaarlijk omdat daarin het meest essentiële onderdeel ontbreekt om toekomstige returns te bepalen: de vooruitzichten voor de toekomst. Bovendien negeer je waarschijnlijk je beleggersprofiel en risicotolerantie als je beslist om alleen in aandelen te investeren omdat die het beter gedaan hebben dan obligaties. Het is essentieel om die elementen in gedachten te houden bij het analyseren van de markt.